Is delen de toekomst? Of het verleden?
“Commons” is een populair concept om de toegang tot gedeelde ruimte, grondstoffen, spullen en software te benoemen. Maar wat betekent dat nu concreet? Waar komen ze vandaan? Hoe zijn ze vandaag aanwezig in de stedelijke ruimte? Al eeuwenlang verenigen mensen zich om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Hoe organiseerden ze zich? Hadden ze reglementen? Wat waren hun achterliggende motieven?
In ons atelier maakten we kennis met hedendaagse projecten in Sint-Amandsberg door in gesprek te gaan met geëngageerde burgers uit de buurt. We zochten ook naar sporen van gedeelde ruimte in het verleden, zoals het gebruik van gemene gronden en het samenleven van begijnen. We werkten een inspirerende fietsroute uit waarin je kennis maakt met hedendaagse en historische 'commons' in Sint-Amandsberg.
Resultaten
Een heuse fietstocht van 21,3 km, ongeveer goed voor een uur fietsplezier met een 17-tal bezienswaardigheden, dat is het eindresultaat van ons atelier. De tocht neemt je mee naar een de geschiedenis van collectieve actie, over organisaties die iets te maken hebben met (ruimte) delen in de stad, van de middeleeuwen tot vandaag. Gaande van het Begijnhof zelf, tot de historische Heirnis-commons (een gedeeld landbouwgebied in Sint-Amandsberg), en meer recente initiatieven zoals co-housing en zwemmen als publiek recht. De mens is op elkaar aangewezen voor delen en samenleven, zeker in de stad, maar hoe we kijken naar delen is doorheen het verleden toch ingrijpend veranderd.
Een heuse fietstocht van 21,3 km, ongeveer goed voor een uur fietsplezier met een 17-tal bezienswaardigheden, dat is het eindresultaat van ons atelier. De tocht neemt je mee naar een de geschiedenis van collectieve actie, over organisaties die iets te maken hebben met (ruimte) delen in de stad, van de middeleeuwen tot vandaag. Gaande van het Begijnhof zelf, tot de historische Heirnis-commons (een gedeeld landbouwgebied in Sint-Amandsberg), en meer recente initiatieven zoals co-housing en zwemmen als publiek recht. De mens is op elkaar aangewezen voor delen en samenleven, zeker in de stad, maar hoe we kijken naar delen is doorheen het verleden toch ingrijpend veranderd.
De belangrijkste maar tegelijk ook evidente les die we leerden is dat succesvolle “commons” zowel in het verleden als vandaag steunen op het maken van goede afspraken, zowel formeel als informeel. Vrijwel elke organisatie die we bestudeerden is actief daarmee bezig. Commons betekent ook nooit een absoluut publiek gegeven, maar collectieve toegang wordt altijd beperkt tot een bepaalde groepering of geografie. Dit wordt vermeld in de theorie, maar blijkt ook te kloppen in de praktijk. Van een tragedie is er geen sprake, maar wel van vergadercultuur, het constant in vraag stellen van de commons en aanpassingen maken.
In praktische zin nog dit: een fietstocht, daar komt wat meer bij kijken dan we initieel dachten. Het onderzoek zelf liep van een leien dakje, studenten specialiseerden zich in veldwerk met interviews of doken in het archief van lokale verenigingen. Samen gingen we in gesprek met een aantal organisaties, zoals Vzw Pastory. Maar een fietsroute moet ook praktisch, aangenaam en veilig zijn. We kregen advies van Steven de Backer, van de provincie Oost-Vlaanderen, hoe we concreet een fietsroute moesten aanpakken, niet evident als je route langs de dampoort passeert. In elk geval: mission accomplished. Je kan onze fietsroute terugvinden op 2 grote platforms. Veel fietsplezier!
Route op RouteYou
Route op Komoot
Team
Team: Mathias Merchouk, Ines Decoodt, Ruben Geysermans, Victor Haché, Jeanne De Pessemier, Jozefien Vermeylen, Lukas Pille, Maud Lason, Paulien Daelman, Clara Dekorte, Lena Stevens, Marvin Van den Bossche, Toon Verreu, Asya Karanfil, Ward De Turck, Briek Haeseryn, Ishka Desmedt, Robrecht Declercq, Thijs Lambrecht, Christophe Verbruggen
Contact: ines.decoodt@ugent.be of mathias.merchouk@ugent.be (studenten), robrecht.declercq@ugent.be (medewerker)
