Wil je wel eens weten wie er achter die Gentse gevel woont? En wie er in de negentiende eeuw woonde? Droom je er stiekem van om de nieuwe Martin Heylen te worden? Dan is dit jouw kans! In deze workshop bestuderen we de bewoners in de Gentse Karperstraat, vandaag en in het verleden. Op basis van de negentiende-eeuwse bevolkingsregisters en huis-aan-huis enquêtes bij de huidige bewoners gaan we na welke verhalen er achter de gevels schuilen en onderzoeken we zo de sociale en demografische ontwikkelingen van de straat.
De Karperstraat, aangelegd in de late jaren 1880 in de nieuwe stadswijk Heirnis, werd bebouwd met beluiken, eenvoudige rijhuisjes en kleine burgerhuizen. Wie waren de eerste bewoners van die huizen? Waar kwamen ze vandaan? En welke beroep oefenden ze uit? Gewapend met die gegevens ontwerpen we voor elk huis een gevelposter met de kenmerken en de samenstelling van de eerste gezinnen en bouwen zo aan een heuse straattentoonstelling! Vervolgens gaan we met de posters langs bij de huidige bewoners en luisteren we naar hun verhaal. Wie woont er nu? Hoe lang wonen ze er al en wat doen ze? Tot slot maken we een quiz over de geschiedenis van de straat, de wijk en de bewoners. Wie helpt mee de vragen bedenken voor deze Grote Gentse Historische Gebuurtenquiz? Wie ontpopt zich tot quizmaster? En wie wordt uiteindelijk op vrijdagnamiddag de beste quizploeg en sleept de schitterende hoofdprijs in de wacht?
Team
Isabelle Devos, Laura Debyser, Sven Vrielinck, Maité Van de Vyve, Arnout Osselaer, Thirza Vandenabeele, Jewel Vandenbulcke, Jana Dever, Milan Van Lierde, Morgane De Groep, Sam Delhaye, Trees Goethals, Marc Lemaitre, Pol Vijverman, Lisa De Wilde
Contact: maite.vandevyve@ugent.be
Resultaat
In dit atelier werden de eerste en de huidige bewoners van de Karperstraat, Tarbotstraat, Tinkstraat en Tongstraat onder de loep genomen. Deze aaneengrenzende straten werden aangelegd op het einde van de negentiende eeuw en liggen vandaag nog steeds in het hart van de Heirniswijk. Aan de hand van negentiende-eeuwse bevolkingsregisters en huis-aan-huis enquêtes, brachten we de demografische kenmerken en veranderingen in kaart. In dit overzicht nemen we je mee op onze zoektocht naar de verhalen die achter de gevels schuilen.
Stap 1: kennismaking met de bron
We doken in de archieven om kennis te maken met de eerste bewoners van de straten. De negentiende-eeuwse bevolkingsregisters bevatten per straat en per huis informatie betreffende de samenstelling van het huishouden en de demografische veranderingen over een periode van tien jaar (geboortes, huwelijken, overlijdens en verhuizingen). Zo is het onder meer mogelijk te reconstrueren waar de eerste bewoners vandaan kwamen en waar ze later naartoe verhuisden. Deze tienjaarlijkse registers worden vandaag bewaard door de Bevolkingsdienst van de Stad Gent.
Stap 2: invoer van de gegevens
Op basis van de gefotografeerde bevolkingsregisters gingen we aan de slag. De gegevens werden nauwgezet overgenomen in een Excel databank, die uit de volgende variabelen bestond: straat, huisnummer, naam, voornaam, geslacht, geboortedatum, geboorteplaats, beroep, burgerlijke staat, rol huishouden, vorige woonplaats, datum vorige verhuizing, datum inschrijving, volgende woonplaats, datum volgende verhuizing en opmerkingen. Tijdens de invoer werden de paleografische vaardigheden op de proef gesteld, maar mits enig doorzettingsvermogen kwamen we tot een databank met boeiende sociaal-demografische gegevens over de eerste bewoners.
Stap 3: ontwerp van de gevelposters
De informatie uit de Excel databank werd per huis in gevelposters gegoten. Er werd creatief te werk gegaan met verschillende online designprogramma’s en zelfs met pen en papier.
Stap 4: straattentoonstelling en buurtinterviews
Om ook de huidige bewoners kennis te laten maken met deze gegevens, werden de ontworpen posters opgehangen op de overeenstemmende gevels in een heuse straattentoonstelling. De negentiende-eeuwse huisnummers komen evenwel niet noodzakelijk overeen met de huidige huisnummers. De huisnummers zijn doorheen de jaren immers vele keren veranderd, onder andere door de bouw van nieuwe huizen. Met oog op een vergelijkend demografisch onderzoek van de straat tussen het einde van de negentiende eeuw en vandaag, werden per huis interviews afgenomen met gelijkaardige vragen rond de samenstelling van het huishouden en demografische kenmerken.
Stap 5: quiz
Op vrijdagnamiddag 5 april deelden we de resultaten van het onderzoek met een breder publiek. In het mooie kader van de Machariuskerk, werden aanwezigen getest op hun kennis van de Macharius- en de Heirnisbuurt tijdens de Grote Gentse Historische Gebuurtenquiz. Een verscheidenheid aan vragen zette ook de bevindingen van de andere ateliers in de kijker. Een geslaagd einde van een boeiende week!
