Maandag

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

Tussen akker en haard. Vrouwen, economie en demografie op het Vlaamse platteland (18de-19de eeuw)

Isabelle Devos & Wouter Ronsijn
Gendergeschiedenis
ma 10u-13u, Plateau-Rozier, aud. F

In dit college belichten we de cruciale rol van vrouwen in de economische en demografische ontwikkelingen van het platteland tijdens de achttiende en negentiende eeuw. We bespreken de taken die vrouwen vervulden, van agrarische productie tot zorgtaken, en hoe deze bijdroegen aan de ontwikkeling van zeer diverse plattelandsgemeenschappen in Vlaanderen (sociale agro-systemen). Aan de hand van historische data en persoonlijke verhalen bespreken we hoe die plattelandseconomieën genderverhoudingen beïnvloedden en hoe die zich vertaalden in de demografische patronen (huwelijksgedrag, vruchtbaarheid, kindersterfte en migratie). Tot slot biedt deze analyse inzicht in de veerkracht van vrouwen in een tijd van grote sociale en economische veranderingen zoals de industrialisatie.

De boerentaferelen van Bruegel en zijn epigonen (AFGELAST)

Manfred Sellink
Beeld als historische bron
ma 14u30-17u30, Museum voor Schone Kunsten

De taferelen van Pieter Bruegel de Oude en zijn vele navolgers hebben onze beeldvorming over de boer sterk bepaald. Waarom waren deze boerentaferelen zo populair? En wat zien we eigenlijk? Gaat het om een documentaire weergave van het zestiende- of zeventiende-eeuwse boerenleven of om een burgerlijke fantasie? Prof. Manfred Sellink, directeur van het MSK en Bruegel-specialist, leert ons kritisch kijken naar dit genre.  

Enkel geregistreerde studenten krijgen toegang tot het museum. Het aantal extra plaatsen is beperkt. Bij interesse, graag een e-mail naar annelaure.vanbruaene@ugent.be. 

Poorten tussen stad en platteland

Julie M. Birkholz, Fien Danniau i.s.m. Tina De Gendt en Brecht Dewilde
Historische datavisualisering
do 10u00-13u00, STAM

Door de eeuwen heen hebben de Gentse stadspoorten vele functies vervuld: zowel als fysieke markering van grenzen, maar ook als doorgang voor goederen en personen. In deze les kijken we door de lens van mensen naar de stadspoorten van Gent aan het einde van de 19e eeuw.

In deze workshop bespreken en leren we welke bronnen ons inzicht verschaffen in wie en wat door de stadspoorten ging. Welke datavisualisaties helpen om de balans op te maken van deze bewegingen? Dit is een praktische les. Je hebt een laptop nodig.

Boze boeren avant la lettre. De politieke idealen van laatmiddeleeuwse dorpsgemeenschappen

Frederik Buylaert
Historische antropologie van de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd
woe 13u00-15u45, Blandijn, leslokaal 1.12

Zoals geïllustreerd door de recente boerenprotesten in België, Nederland, en andere delen van Europa kunnen landbouwers als de voedselproducenten van de samenleving een enorme politieke legitimiteit claimen wanneer zij hun belangen verdedigen. Hoewel boerenopstanden in de Nederlanden heel zeldzaam waren in vergelijking met stedelijke opstanden, waren de plattelandsgemeenschappen allesbehalve “apolitiek.” In dit college kijken we naar een paar van de oudst bewaarde bronnen over de politieke ideologie van boerengemeenschappen in de Nederlanden. Aan de hand van teksten uit de dertiende tot en met de zestiende eeuw verkennen we het zelfbeeld van boeren, hun relatie tot zowel lokale heren als vorsten, en de regulering van dorpsgemeenschappen. Daarbij besteden we speciale aandacht aan de rol van de parochie, de positie van vrouwen, en economische verandering in de sociale constructie evolutie van wat nog steeds vaak als een “tijdloze boerencultuur” wordt weggezet.

Landbouw en leefomgeving: historische ontwikkelingen

Thijs Lambrecht
Ecologische geschiedenis
do 16u00-19u00, Ledeganck, aud. 4

Dit college biedt een overzicht van de ecologische impact van de landbouw vanaf de domesticatie van de eerste gewassen en dieren tot de hedendaagse discussies en spanningen over de plaats van de landbouw in onze samenleving.  Wat waren de belangrijkste uitdagingen voor de landbouw in het verleden en wat was de impact op het leefmilieu ? Wat zijn de ecologische kosten van onze voedselzekerheid en goedkope landbouwproducten ? Aan de hand van een aantal concrete thema’s - van mest over water tot ruilverkavelingen - bespreken we de belangrijkste economische en ecologische transities in de landbouwsector en hun impact op het leefmilieu.

Eigen Kweek. Alternatieve voedselnetwerken rond de laatmiddeleeuwse stad

Tim Soens (Universiteit Antwerpen)
Geschiedenis van de middeleeuwen
vr 10u00-11u30, Blandijn, aud. 3 (S. Lilar)

Specerijen uit de Levant, ossen uit Denemarken, graan uit het Balticum... de geschiedenis van de middeleeuwse voeding, leest vaak als een verhaal van altijd uitdijende handelsnetwerken. Naarmate een groter deel van de bevolking in steden woonde, werd de band met de landbouw en de voedselproductie steeds losser. Of zo lijkt het toch. Bestonden stadslandbouw en korte-keten voeding ook reeds in de middeleeuwen? In dit college onderzoeken we welke alternatieve voedselcircuits er bestonden voor stadsbewoners in laatmiddeleeuws Europa. Voor rijke stedelingen was landbouwgrond steevast een belangrijk onderdeel van hun patrimonium. In theorie konden ze dus hun pachters rechtstreeks voedsel laten leveren. Maar hoe belangrijk waren dergelijke circuits? En stonden ze enkel open voor de top van de samenleving?

De rurale idylle. Raymond Williams en The Country and the City

Jeroen De Gussem
Narratologie en discoursanalyse
vr 13u00-16u00, Blandijn, leslokaal 0.3

In de klassieker The Country and the City (1973) buigt marxist Raymond Williams zich over de verhalende en discursieve technieken van de rurale idylle. De rurale idylle mystificeert en sentimentaliseert het plattelandsleven door het pastorale, bucolische en utopische kwaliteiten toe te dichten. Al sinds de antieke oudheid weet de fictie van een arcadisch boerenleven een valse tegenstelling tussen stad en platteland in stand te houden. Aan de hand van bronfragmenten uit de literatuurgeschiedenis bekijken we hoe, in de handen van elites, dat fantoombeeld van een zelfvoorzienend, afgesloten en regeneratief platteland een achterliggende sociaal-historische realiteit maskeert van onrechtmatige landonteigening, exploitatie en kolonisatie. Tegelijk bekijken we, middels recentere bijstellingen van Williams' inzichten, ook het activistische en subversieve potentieel van de rurale idylle, waarbij wordt gesteld dat zij net dankzij utopische draagkracht of ironie de geschiedenis aan de kaak stelt en ongelijke sociaal-economische evenwichten niet tracht te (her)institutionaliseren maar net ondermijnen.